Gạo nếp gà gáy Mỹ Lung là đặc sản truyền thống của người Mường ở xã Mỹ Lung, huyện Yên Lập, gắn liền với huyền thoại được người dân nơi đây truyền miệng từ đời này sang đời khác. Người dân nơi đây dùng gạo nếp gà gáy để giã bánh dày, gói bánh chưng dâng cúng vua Hùng, tổ tiên hay để đồ xôi vào mỗi dịp có khách quý, dịp lễ tết...
Hợp tác xã (HTX) sản xuất gạo nếp gà gáy Mỹ Lung với ngành, nghề sản xuất, kinh doanh: Dịch vụ trồng trọt; dịch vụ chăn nuôi; chưng, tinh cất và pha chế các loại rượu mạnh; Khai thác, xử lý và cung cấp nước. Năm 2022, HTX đã thực hiện kiện toàn lại Hội đồng quản trị với đội ngũ lãnh đạo trẻ, năng động; với sự ủng hộ của chính quyền địa phương, HTX cũng đã thành lập Chi bộ với 05 đảng viên tham gia sinh hoạt. Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh nhưng với sự đồng lòng của Hội đồng quản trị cùng các thành viên HTX đã khắc phục khó khăn, quyết tâm quy hoạch cánh đồng riêng để trồng gạo nếp, gìn giữ một sản vật quý của địa phương. Đồng thời, nghiên cứu đặc tính của giống cây để đưa ra phương pháp chăm sóc phù hợp nhất nhằm phát triển thương hiệu hàng hóa gạo nếp gà gáy Mỹ Lung. Hiện nay, sản phẩm gạo nếp gà gáy Mỹ Lung mang đậm bản sắc văn hóa ẩm thực của miền quê Đất Tổ đã vươn ra thị trường khắp mọi miền đất nước. Cũng nhờ phát triển sản xuất gạo nếp gà gáy mà nhiều hộ dân xã Mỹ Lung đã vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống khá giả hơn, góp phần xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương... Hiện nay, HTX sản xuất gạo nếp gà gáy Mỹ Lung có 136 thành viên, tổng diện tích sản xuất lúa nếp gà gáy đạt 102,5ha, trong đó có 24ha sản xuất lúa nếp theo hướng hữu cơ, tổng sản lượng lúa nếp gà gáy đạt 389,5 tấn sản lượng gạo nếp đạt trên 240 tấn. Doanh thu năm 2024 ước đạt 835 triệu đồng, lợi nhuận sau thuế ước đạt 290 triệu đồng.
Ngoài tổ chức gieo trồng, sản xuất gạo nếp gà gáy, HTX đã đầu tư thiết bị để sản xuất rượu nếp gà gáy để đa dạng hóa sản phẩm. Rượu nếp gà gáy của HTX được sản xuất bằng 100% gạo nếp gà gáy và được lên men theo phương pháp cổ truyền của người dân tộc Mường, nồng độ rượu dao động từ 23 - 26 độ, sản phẩm được đóng chai thủy tinh có thể tích 500ml, hộp đựng 6 chai/thùng hoặc các can 5 lít, 10 lít, 20 lít. Sản phẩm Rượu nếp gà gáy đã có mã số mã vạch, HTX đã nộp hồ sơ để được công nhận sản phẩm OCOP hạng 3 sao trong năm 2024.
Theo anh Khúc Ngọc Tung, Chủ tịch HĐQT - Giám đốc HTX cho biết: “Hiện nay, ngoài việc ổn định tổ chức sản xuất trên diện tích đang có, HTX đang tập trung sản xuất lúa nếp theo hướng hữu cơ; toàn diện tích của HTX đang cho chất lượng tốt, cây cao, hạt đều, nếu điều kiện ổn định như hiện tại chắc chắn năng suất, chất lượng lúa nếp cho cao hơn năm trước. Sau khi lúa nếp thu hoạch, HTX tiến hành bao tiêu cho thành viên, sau đó phân loại, xay xát tại HTX, đóng gói thành phẩm. Những phần gạo nếp không đều HTX phân loại ra thực hiện quy trình lên men để sản xuất rượu nếp gà gáy.”
Trong thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục nghiên cứu, đổi mới phương thức sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm gạo nếp gà gáy Mỹ Lung; tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập cho các thành viên HTX và người dân địa phương.
Hoàng Văn Tiệp
Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ