Từ lâu, bánh tai Hà Thạch (hay còn gọi là bánh hòn tai) đã trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng của vùng Đất Tổ Phú Thọ. Món bánh dân dã này không chỉ gợi nhớ hương vị quê hương trong ký ức nhiều thế hệ, mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương khi được giới thiệu tới du khách gần xa.
Nghề sản xuất bún, bánh của Hợp tác xã (HTX) sản xuất bún, bánh Hà Thạch đã có từ lâu đời. Các sản phẩm của HTX phong phú, đa dạng gồm bún và các loại bánh truyền thống thơm ngon, được nhiều người yêu thích như: Bánh chưng, bánh giầy, bánh tai, bánh giò, bánh tẻ... Với mong muốn gìn giữ, xây dựng thương hiệu bánh tai Hà Thạch, gia tăng giá trị kinh tế, cải thiện thu nhập cho thành viên, năm 2023, sản phẩm bánh tai của HTX sản xuất bún, bánh Hà Thạch đã được công nhận sản phẩm hạng 3 sao.
Bánh tai được làm từ gạo tẻ thơm, hạt dẻo, nguyên liệu phải được ngâm từ 3–5 tiếng trước khi xay thành bột mịn. Nhân bánh là sự kết hợp hài hòa giữa thịt lợn nạc và mỡ (tỷ lệ 2:1), trộn cùng hành tím, hạt tiêu và nước mắm tạo nên vị đậm đà đặc trưng. Khâu làm vỏ tưởng chừng đơn giản nhưng chính là “bí quyết nghề” của những người thợ lâu năm. Bột gạo sau khi xay được vo thành từng khối, luộc chín tới, sau đó giã nhuyễn và đánh tơi với nước sôi để giữ được độ mềm dẻo, dai tự nhiên mà không bị khô hay nhão. Từng phần bột nhỏ được cán mỏng, gói nhân và nặn thành hình cong cong như vành tai, nét đặc trưng tạo nên tên gọi cho món bánh này.
Bánh được gói trong lá dong và hấp cách thủy cho đến khi chín. Thành phẩm là chiếc bánh màu trắng trong, dậy hương gạo mới, nhân thịt béo ngậy. Bánh ngon nhất khi thưởng thức nóng, dùng kèm nước chấm cay hoặc cháo trắng trong những ngày se lạnh. Không chỉ là món ăn thường ngày, bánh tai còn xuất hiện trong mâm cỗ cưới, tiệc gia đình bởi sự thanh nhã và gần gũi. Món bánh dân dã không chỉ gói gọn trong các phiên chợ quê, mà còn được quảng bá rộng rãi qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, hội chợ và các sự kiện xúc tiến thương mại. Đây cũng là cơ hội cho HTX xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường, tiêu thụ tốt hơn, là động lực để HTX tiếp tục nâng tầm chất lượng, đưa ra thị trường những sản phẩm có sức cạnh tranh cao.
Thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục đồng hành với các hộ thành viên cải tiến kỹ thuật sản xuất và đầu tư thêm thiết bị hiện đại hơn để nâng cao hiệu quả chế biến, từ đó mở rộng thị trường tiêu thụ bánh tai, góp phần gìn giữ, phát huy nét văn hoá ẩm thực đặc trưng riêng có của quê hương hàng trăm năm lịch sử và lan tỏa giá trị ẩm thực truyền thống của vùng Đất Tổ.
Vũ Thị Lan Anh
Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ